Bachs Johannes-Passion in Wijk bij Duurstede 6 april

Op 6 april klinkt in de Grote Kerk de Johannes–Passion, uitgevoerd door het Wijks Vocaal en het barokorkest Florilegium Musicum onder leiding van Bernhard Touwen.

In zijn Johannes-Passion bezingt Johann Sebastian Bach het lijden van Jezus Christus als een heilzame daad ten behoeve van alle mensen. Jezus doet dat in het vertrouwen dat mensen die de waarheid zoeken daar oog voor zullen hebben. Bach is zo iemand en hij doorziet wat zich in Jezus lijden en sterven heeft afgespeeld: dat daar Gods liefde aan het licht komt: ‘O grosser Lieb…’

 Waanzin

Nu ken ik nogal wat mensen voor wie dat lijden juist een barrière is: dat iemand als Jezus, die in een barre wereld in naam van God probeert wat verlichting te scheppen, op zo’n verschrikkelijke manier aan z’n einde komt, is geen reden om te loven, maar om te vloeken. En waarom beantwoordt God zijn roepen (‘Mijn God, waarom hebt u mij verlaten?’) niet? En dan zou dat ook nog allemaal ónze schuld zijn: ‘Ich, ich und meine Sünden… die haben dich erreget / das Elend das du schlaget‘ ?Allemaal argumenten om niet alleen dat lijden, maar ook God de rug toe te keren!

Waarheid

Bach volgt in zijn muziek de tekst van het biibelboek Johannes. In die weergave van Jezus’ laatste uren is Jezus geen slachtoffer, maar initiatiefnemer. Twee werelden staan tegenover elkaar: de macht van de hemel, die zich waarmaakt in dienstbaarheid en liefde en de aardse macht, die zich staande houdt door te heersen

Jezus kiest voor de confrontatie en weigert een machtsstrijd Hij gaat de vijandschap tegemoet.: ‘Hiertoe ben Ik geboren en hiertoe ben Ik in de wereld gekomen, opdat Ik voor de waarheid zou getuigen; een ieder, die uit de waarheid is, hoort naar mijn stem.’

 Een wereldomvattende liefde

De waarheid waarvan hij zegt te getuigen, komt met name in deze laatste uren van zijn leven aan het licht. Het is de waarheid van een volgehouden liefde die trouw is aan zichzelf, die zich niet laat verleiden tot machtspelletjes, die niet vlucht voor het lijden. Het is de liefde van iemand die zichzelf veilig weet in een grote wereldomvattende Liefde en dankzij die Liefde de angst overwint.

O große Lieb, o Lieb ohn’ alle Maße,
Die dich gebracht auf diese Marterstraße!
Ich lebte mit der Welt in Lust und Freuden,
Und du mußt leiden!

 Van deze liefde leeft het geloof.

Het is een liefde die mensen aan Jezus ontdekken en die hen verandert. Ze worden meegenomen in een eeuwige beweging: ze verliezen hun onschuld: ‘Ich lebte in der Welt in Lust und Freuden / Und du mußt leiden!,’ en gaan ook anders naar zichzelf kijken:O Mensch, mache Richtigkeit, liebe Gott und Menschen…!. Het lot van anderen laat hen niet langer koud. Ze worden mee verantwoordelijk voor wat er in de wereld om hen heen gebeurt. Ze worden meer mens.

De Johannes-Passion

In zijn Johannes-Passion brengt Bach dit alles muzikaal tot leven. Vanaf het monumentale openingskoor (‘Herr, unser Herscher’) tot aan het slotkoor (Ruht wohl’)zijn we getuige van de geweldloze strijd die Jezus voert, de verwarring bij zijn tegenspelers, de redeloze haat bij het volk en het lijden van allen die in hem deze koninklijke Liefde zien weerspiegeld.

Ach großer König, groß zu allen Zeiten,
Wie kann ich gnugsam diese Treu ausbreiten?
Keins Menschen Herze mag indes ausdenken,
Was dir zu schenken.

 Waarheid of waanzin?

Of deze liefde loont? We kunnen het Jezus niet meer vragen. Hij heeft zijn leven gegeven en daarmee volbracht wat hij als zijn taak zag. Zijn lijden en sterven zijn een vraag aan ons. Willen wij hem volgen op die weg, of keren wij hem de rug toe? Voor ontelbaar veel mensen is hij een bron van inspiratie en vertrouwen geworden.

Bach slaagt er met zijn muziek in om heel deze wereld van strijd en barmhartigheid verzet en overgave, liefde en duisternis voelbaar dichtbij te brengen.

Waarheid of waanzin? Aan ons het laatste woord.

Henk Kroese

Uitvoering: Grote Kerk, zaterdag 6 april, Wijks Vocaal en barokorkest Florilegium Musicum olv Bernhard Touwen, solisten:  Yury Rostotski, tenor-aria’s en evangelist; Maria Novella Malfatti, sopraan; Anna Harvey, alt; Stefan Astakhov, bas-aria’s en Frederik Bergman, Christus.

Kaarten 30 € (jongeren onder 17 en studenten: 25 €) verkrijgbaar bij de VVV Wijk bij Duurstede en via de website WWW.WIJKSVOCAAL.NL

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

× Contact per whatsapp?